مجازات تخلفات پزشکی بسته به عمل ارتکابی از تذکر و توبیخ تا محرومیت دائم از اشتغال به حرف پزشکی و وابستگان آن را شامل می شود.
اما وکیل جرایم پزشکی؛ جرایمی هستند که مرتکب آن به حرفه پزشکی اشتغال دارد و فعل زیانبار یک عمل پزشکی است. مانند سقط جنین، قتل از روی ترحم ( اتانازی )، قتل عمدی، صدمات بدنی می باشد .
در یک تقسیم بندی کلی تر می توان برخی از این جرایم را به قصور و تقصیر پزشکی، کلاهبرداری پزشکی، سوء استفاده از موقعیت شغلی و.. تقسیم کرد.
چنانچه پزشک مرتکب تقصیر یا قصور شود (اعم از بی احتیاطی،بی مبالاتی،عدم مهارت و عدم رعایت نظامات فنی) ضامن خسارات وارده بر بیمار است.
هر گاه پزشک در معالجه بیمار مرتکب هیچ نوع خطای جزایی و مصادیق آن از قبیل بی احتیاطی و بی مبالاتی نشده باشد اما اقدامات درمانی او موجب جنایت بر بیمار شود پزشک مسئول شناخته میشود و قانون در این مورد عمل پزشک را خطای شبیه عمد نامیده است. پزشکان برای آنکه از نظر کیفری مسئول شناخته نشوند، قبل از اقدام به درمان – در غیر ازمواردی که فوریت داشته باشد– می‌بایست از بیمار، ولی و سرپرست یا نمایندگان قانونی اذن بگیرد و کلیه موازین علمی،فنی و نظامات دولتی را نیز رعایت نماید.
در صورتی که پزشک ماذون باشد و کلیه موارد فوق را رعایت نماید، ولی با این حال بر اثر درمان به صورت اتفاقی مرگی رخ دهد و یا آسیبی به بیمار وارد آید پزشک مسئولیت کیفری نخواهد داشت. جرم نبودن عمل پزشک بدین معنا نیست که عمل وی از نطر مدنی مسئولیت ندارد. زیرا اخذ رضایت تنها موجب اباحه عمل پزشک به عنوان درمان و معالجه بوده و مانع ثبوت ضمان نسبت به نتیجه ناخواسته نمی شود. پزشک تنها در صورتی از نظر مدنی مسئول نیست که قبل از شروع به درمان یا اعمال جراحی از بیمار برائت حاصل نماید.
اگر پزشک ماذون باشد و نیز برائت نیز حاصل نموده باشد در صورتیکه عمل جراحی و پزشکی مشروع و منطبق بر موازین علمی و فنی باشد ، پزشک نه مسئولیت کیفری دارد و نه مسئولیت مدنی.
چنانچه پزشک یا جراح به قصد سلب حیات بیمار از معالجه ی وی سرباز زند یا آنکه در جراحی یا در جریان معالجه و درمان یا انجام سایر امور پزشکی ، عمداً عملی انجام دهد که منجر به مرگ بیمار شود ، مرتکب قتل عمد شده است.
تشخیص عمدی یا غیر عمدی بودن عمل پزشک توسط متخصصان، در سازمان پزشکی قانونی یا نظام پزشکی احراز می گردد. در صورتی که پزشک مرتکب تقصیر یا قصور نشود و موارد مطروح را رعایت کرده باشد و صدمه ای ناشی از معالجه به بیمار برسد، پزشک مسئول نخواهد بود.
نبشی چیست و چه کاربردی دارد؟